Nörofeedback, nöral kalıpların duygu, düşünce ve davranışlarda yarattığı kritik değişikliklere sebep olan beyin dalgasının aktivitesini yeniden düzenleyen bir terapi türüdür. Genel olarak duygusal problemler yaşayan kişinin daha güçlenmesinde etkilidir. Nöro geribildirim olarak çevirebileceğimiz bu uygulama sırasında, bireyin beyin aktivitesi ölçülür. Bundan hareketle kişinin kendini düzenlemesi, yani öz düzenlemeyi öğrenmesi sağlanır. Uygulama sırasında EEG kullanılır. Kafa derisine yerleştirilen elektrotlar kullanılarak beyindeki nöral aktivite ölçülür.
Nörofeedback tam olarak nedir?
Nörofeedback, son yıllarda psikolojik problemlerin tedavisinde alternatif bir yaklaşımdır. Etkileşimli grafikler, video oyunlar, film ya da müzikler yoluyla beyin dalgalarındaki değişiklikler izlenir. Bununla birlikte nörofeedback uygulamaları, teknolojik yenilikler ile beraber kişiselleştirilmiş durumdadır. Aktif nöronlar, EEG adı verilen cihazlar tarafından beyin dalgaları olarak okunmaktadır. EEG, elektrotlar aracılığıyla kafa derisine yerleştirilen alıcıları okur. Terapi esnasında beyindeki dalgalar ölçülmektedir.
Çeşitli uyarılmalar sonucu beyinde belirli dalga kalıpları sergilenir. Örneğin derin uyku evresinde dalgaların genliği artar lakin sıklığı yavaşlar. Bununla birlikte ders çalışırken beta dalgaları aktif olur. Yeni bir şey öğrenme aşamasında veya REM uykusunda ise Gama dalgaları olarak bilinen frekansı yüksek dalgaların ortaya çıkar.
Beyin dalga aralıkları nelerdir?
Nörofeedback sırasında beyin dalgaları ölçülür. Peki beyin, hangi işlemler sırasında hangi dalgaları sergiler?
- REM uykusu sırasında GAMA dalgaları (30 ila 100 Hz arasında) aktifleşir.
- Beynin uyanık olduğu, dikkatin arttığı sırada Beta dalgaları (13 ve 30 Hz arasıdır)
- Esnek, rahat ve stresin az olduğu durumlarda Alfa dalgaları (8 ila 13 Hz arası)
- Hafif uyku veya meditasyon sırasında Teta dalgaları (4 ila 8 Hz arasıdır)
- Derin uykuda ise Delta dalgaları (4 Hz değerinden küçük dalgalara verilen isim) ortaya çıkar.
Uzun süredir epilepsi, farklı uyku problemleri veya beynin hasar almasında beyin dalgalarının etkisinin olduğu bilinmekte. Yakın zamandaki çalışmalarda ise nörobilim kullanılarak beyin dalgası modellerinin hangi psikolojik rahatsızlıklarda gerçekleştiği incelenmiştir.
Nörofeedback terapisi türleri nelerdir, hangi problemlerin tedavisinde kullanılır?
Ortaya çıkışı 20. yüzyıla dayanan nörofeedback, eski bir tedavi olmasına rağmen zaman içerisinde değişime uğramıştır. Günümüzde sıklıkla kullanılan nörofeedback terapileri aşağıdaki gibidir:
Frekans/güç terapisi
DEHB, çeşitli uyku bozuklukları ve anksiyete tedavilerinde kullanılır.
SCP-NF
DEHB, Epilepsi ve Migren tedavisinde kullanılır.
Z-Skoru
Uykusuzluk probleminin tedavisinde kullanılır.
LORETA
Alkol ve madde kötüye kullanımında, depresyon ve OKB tedavisinde kullanılır.
fMRI
Depresyon, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Anksiyete Bozuklukları, Travma Sonrası Stres Bozuklukları, Bağımlılıklar ve Şizofreni tedavisinde fMRI kullanılmaktadır.
News
