Müzik zevki ve kişilik ilişkisi genel geçer kanılarda her daim ilişkili olduğu varsayılan iki değişkendir. Genel olarak müzik zevkinin, kişilerle alakalı bilgi sunduğu yadsınamaz bir gerçek. Peki ya müzik zevki, doğrudan kişilik tipini yansıtır mı? Aslında müzik zevki ve kişilik ilişkisi bir dizi faktörün etkileşimiyle meydana gelir. Bu yazıda müzik zevkiyle kişilik arasındaki ilişki ile hangi kişilik tiplerinin hangi müziklerini dinlemeye meyilli olduğuna değineceğiz.
Müzik zevki ve kişilik ilişkisi
Müzik zevki, birçok kişiye göre yeni tanıdığı insanı anlamanın önemli yollarından biridir. Fakat elde bilimsel veriler olmadığı müddetçe müzik zevki ve kişilik ilişkisine değinmek sağlıklı olmayacaktır. Toplumun büyük bölümü, müzik zevklerinin kişiliğe dair en azından ipuçları verdiğini söyler. Aslında bilim bunu reddetmez. Diğer bir deyişle, müzik zevki ile kişilik arasındaki bağ, bilimsel olarak ortaya konmuştur. Aslında müzik zevkiyle kişilik birbirini etkiler. Yani hem kişilik müzik zevkinden, hem müzik zevki kişilikten etkilenir. Daha net bir ifadeyle müzik zevki kişiliği yansıtır, aynı zamanda müzik zevki kişiliği etkiler. Bilimsel çalışmalar kısıtlı olsa bile, eldeki veriler ışığında kişiliğe göre belirli müzik zevklerinin öne çıktığına değinmek mümkündür.
Kişilik Özellikleri ve Müzik Zevkleri
Peki spesifik müzik türleri, kişiliği yansıtır mı? Bilimsel veriler ışığında inceleyelim:
- Bir araştırmada 36 bin üzerinde katılımcı, yüzlerce müzik türünü derecelendirmiştir. Akabinde Büyük Beşli olarak geçen kişilik envanterini doldurmuştur. Bunun sonucunda müzik zevki ve kişilik arasındaki bağ ortaya konmuştur.
Yapılan çalışmaya göre müzik zevklerine göre kişilik tipleri aşağıdaki gibidir:
- Pop: Daha dışa dönük, sosyalleşmeyi seven, geleneklerine bağlı, yüksek özgüvenli, diğer müzik türlerine kıyasla yaratıcılığı düşük
- Rap: Saldırganlık ve şiddete meyilli olduğu düşünülmesine karşın, araştırmada böyle bir sonuç ortaya konmamıştır. Ancak benlik saygısının yüksek olduğu bulunmuştur. Öte yandan rap tarzında müzik dinleyenler dışa dönüktür.
- Country: Geleneksel ve muhafazakar kişilik örüntüleri, sosyal ilişkilerde dışa dönük, duygusal istikrar öne gelir.
- Indie (Bağımsız): Yaratıcılığı yüksek, sosyal ilişkilerde içe dönük olan kişilerdir. Bununla birlikte bağımlı düşük zevki, nezaket ile birlikte diğer türlere göre daha az çalışan kişilerin dinlediği müziktir. Benlik saygısı düşüktür ve kaygı seviyesi yüksektir.
- Dans müzikleri: Sosyal ortamlarda dışa dönük, özgüvenli ve yeni tecrübeler denemeye karşı meyilli kişiler.
- Klasik müzik: Özgüveni yüksek, kendisiyle barışık, yaratıcı, içe dönük kişiler.
- Caz/Blues: Benlik saygısı yüksek, yaratıcı, biraz rahat takılan kişiler
Tüm bu verilere ek olarak bu çalışmada insanların kendini dinlediği müziklere göre tanımladıklarını göstermektedir. Bireyler, müziği sosyalleşmek için araç olarak görür. Yani yeni sosyal ilişki kurarken müzik zevkine göre tercihler yaparlar. Öte yandan müzik zevkleriyle alakalı eleştirileri bizzat kendilerine yapılmış gibi algılarlar. Bunun sonucunda savunma mekanizmaları devreye girer.
Özetle, müzik zevki ve kişilik arasındaki bağı inceleyen çalışmalar devam etmektedir. Gelgelelim bu zamana değin yapılan çalışmalar ışığında müzik ile kişiliğin birbirini etkilediği bilinmektedir. Son olarak, insanların normalde sıklıkla dinlediği müzik zevkleriyle zıt düşen müzik dinlemeleri beyin sağlığını olumlu yönde etkiler. Her ne kadar müzik kişilik için önemli yordayıcı olsa bile, arada bir farklı tarzlara yönelmek önemlidir.
